GERRRA AURREKO EUSKAL POESIA

LAUAXETA
Hemen duzue Lauaxetaren poema famatu bat. Abeslaria ezagutuko duzue eta abestia ere bai, baina seguru ez zenekitela "gerra aurreko poesia" dela, ikasten ari garen gaia.
Gozatu!

Eñaut Elorrietak (KEN7) "Lauaxeta_2005-ehungarrenean_hamaika" diskan musikatu duen Lauaxetaren olerkia.

Esteban Urkiaga, "Lauaxeta" Laukizen jaio zen 1905ean eta Mungian bizi. Durangoko jesulagunen ikastetxean latina eta erretorika ikasi ondoren, abadetza-ikasketak egin zituen Loiolan eta Oñan, baina mezaberria eman baino lehenago utzi egin zuen komentua. Loiolan euskaltzaletu eta literatur zaletu zen, aita Estefania irakasle euskaltzalearen eta Euskal Akademia osatzen zuten lagunekin, Zaitegi eta Ibinagabeitiarekin, besteak beste, Garai hartan latineko klasikoen itzulpenak egin zituen.

Espainian Francoren Altxamendua sortu zenean, zeregin guztiak alde batera utzi eta Eusko Gudarostean sartu zen. Komandante-graduarekin, milizien antolaketan eta propaganda-lanetan aritu zen.

Gudari aldizkaria eta euskarazko Eguna egunkaria kaleratu zituen.





IJITOEN OHITURAK



 
Eskua eskatzea (pedimiento) 

     Eskua eskatzea egiten da neska eta mutil batek erabakitzen dutenean eskaera egitea.

     Zer esan nahi du? Denboraldi bat ematen dute elkarrekin eta ondoren erabakitzen dute ezkonduko direla. Gehienetan neska asko egoten dira “pedimiento” batean.
     Zergatik egoten dira horrenbeste neska? Ba, mutilak ezagutzeko. Mutilen adina 14 urtetik 24 urte bitartera izaten da. Egun horretan elkar ezagutzen dute eta bikote berriak sortzen dira.

     Jai ederra izaten da. Denak biribil batean eserita daude eta dantza egiten da (flamenko estiloan) erdian.

Ijitoen ezkontza

    Neska eta mutila ongi ezagutzen direnean, ezkontzea erabakitzen dute. Ezkontzeko hau egin behar da: denei esan behar zaie ezkontzara joateko, familia osoari, baina denei, inor kanpoan utzi gabe, bai neskaren familiari eta bai mutilarenari.

    Jaiak bi egun irauten du.

    Bi jai horiek oso antzinakoak dira, ohitura zaharrak. Beharbada batzuei atzeratuak irudituko zaizkie, matxistak eta abar, baina nik nire herriaren bi ospakizunen berri eman dizuet.

Victor Jimenez